Nsémba ya Mwǎnda: Ndzela ya Mpé ya Kukaba na Kusámisa Nkómbó yá Kɔ́ngɔ

Kilɔmbu

Nsémba ya Mwǎnda izalí nsémba ya Kikɔ́ngɔ ya ntólo mɔ̌kɔ eye ebɔ́kɔlɔ́ na Yɔ́mbɛ ya Katanga, Kɔ́sɔ̃ ya Bɛnzá, ndámbo ya Kongó ya Kinsásá, ndámbo ya Kongó ya Brazzaville, ndámbo ya Gabɔ́ŋ mpé ndámbo ya Kamerún. Nsémbe yɔ́yɔ ezalí mɔ̌kɔ ya minsemba mikɛ́ mibeí o Afrika ya Kati.

Mipángo ya Nsémbe ya Mwǎnda

Nsémbe ya Mwǎnda ezalisí na mpásu 24, eye mɔ̌kɔ ya mpásu yɔ́yɔ ezalí na nkútu 21. Emína na mpɔ́lo 6, eye mɔ̌kɔ ya mpɔ́lo yɔ́yɔ ezalí na nkómbɔ ya nsémbe mɔ̌kɔ.

Nzóto ya Nsémbe ya Mwǎnda

Nsémbe ya Mwǎnda ezalí nsémbe ya ntólo ya ndóto, eye ezalí na ndóto ya mabɔ́ngɔ́ mpé ya minzoto. Nsémbe yɔ́yɔ izalí nsémbe ya ntína mpé ezalí na ntína ya kitɔ́pɛ́, ya mbwɛ́tɛ́ mpé ya nkɔ́ngɔ́ ya Kɔ́ngɔ.

Nsémbe ya Mwǎnda na Mpitá ya Mankɔ́ngɔ́

Nsémbe ya Mwǎnda ezalí nsémbe ya ntína mpɔ́nɔ na mpitá ya Mankɔ́ngɔ́. Mankɔ́ngɔ́ ya Kɔ́ngɔ bayɛ́kɔlɔ́ nsémbe yɔ́yɔ mpó na kubɔ́ngisa nkómbó yá bɔ́kɔ. Nsémbe yɔ́yɔ izalí nsémbe ya ntína mpɔ́nɔ na mbuma ya Mankɔ́ngɔ́, mɔ̌kɔ ya mbuma miingi mikɛ́sɛ́ o Afrika ya Kati.

Ndzela ya Kukaba na Kusámisa Nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ

Kukaba nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ na nsémbe ya Mwǎnda izalí ndzela ya ntína mpɔ́nɔ na kubɔ́ngisa nkómbɔ yá bɔ́kɔ mpé na kusámisa nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ. Ndzela yɔ́yɔ ezalí ndzela ya nɔ́yɔ mpé ya ntína mpɔ́nɔ na kuyeba nkómbɔ ya bɔ́kɔ mpé nkómbɔ ya Kɔ́ngɔ.

Ndzela ya Kukaba Nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ na Nsémbe ya Mwǎnda

1. Tala síma ya nsémbe: Bala nsémbe ya Mwǎnda, mpó na kumɔ́na mpɔ́lɔ ya nkómbɔ yɔ̌kɔ o nsémbe yɔ́yɔ.
2. Batela nkómbɔ yɔ̌kɔ: Batela nkómbɔ yɔ́kɔ o mpɔ́lo ya nsémbe yɔ́yɔ.
3. Bɔ́ngisa nkómbɔ yá bɔ́kɔ: Bɔ́ngisa nkómbɔ yá bɔ́kɔ na nkómbɔ yɔ̌kɔ o nsémbe yɔ́yɔ.
4. Sámisa nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ: Sámisa nkómbɔ ya Kɔ́ngɔ na nkómbɔ yá bɔ́kɔ o nsémbe yɔ́yɔ.
5. Yɔbɔ́la nkómbɔ yá bɔ́kɔ mpé nkómbɔ ya Kɔ́ngɔ: Yɔbɔ́la nkómbɔ yá bɔ́kɔ mpé nkómbɔ ya Kɔ́ngɔ o nsémbe yɔ́yɔ.

Ndzela ya Kusámisa Nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ na Nsémbe ya Mwǎnda

1. Tala síma ya nsémbe: Bala nsémbe ya Mwǎnda, mpó na kumɔ́na mpɔ́lɔ ya nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ o nsémbe yɔ́yɔ.
2. Batela nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ: Batela nkómbɔ ya Kɔ́ngɔ o mpɔ́lɔ ya nsémbe yɔ́yɔ.
3. Yɔbɔ́la nkómbɔ yá bɔ́kɔ: Yɔbɔ́la nkómbɔ yá bɔ́kɔ o nsémbe yɔ́yɔ, ekómi na nkómbɔ ya Kɔ́ngɔ.

Mikɛ́

Nsémbe ya Mwǎnda ezalí nsémbe ya ntína mpɔ́nɔ na kuyeba nkómbɔ ya bɔ́kɔ mpé nkómbɔ ya Kɔ́ngɔ. Nsémbe yɔ́yɔ izalí nsémbe ya ndóto, eye ezalí na ndóto ya mabɔ́ngɔ́ mpé ya minzoto. Nsémbe yɔ́yɔ izalí nsémbe ya ntína mpɔ́nɔ na mbuma ya Mankɔ́ngɔ́.

Matabɔ́lɔ́

Matabɔ́lɔ́ 1: Mpɔ́lɔ ya Nkómbɔ yá Kɔ́ngɔ o Nsémbe ya Mwǎnda

Matabɔ́lɔ́ 2: Mpɔ́lɔ ya Nkómbɔ yɔ̌kɔ o Nsémbe ya Mwǎnda

Matabɔ́lɔ́ 3: Nzóto ya Nsémbe ya Mwǎnda

Makɔ́mi

• Tata Ndualu (1946-2020), Nkɔ́ngɔ́ ya Kɔ́ngɔ ya Kinsásá
• Mama Nzinga (1583-1663), Mwǎndi ya Ndɔ́ngɔ
• Nkɔ́mbɔ ya Kɔ́ngɔ (O UNESCO), 2005

Ndɛkɛ́

• Nsémbe ya Mwǎnda
• Mbuma ya Mankɔ́ngɔ́
• Nkɔ́mbɔ ya Kɔ́ngɔ