โนรา เฉวง

โนรา เฉวง เป็นศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่แพร่หลายในภาคใต้ของประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดสุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช พัทลุง ตรัง สงขลา ปัตตานี ยะลา นราธิวาส และกระบี่ มีลักษณะเด่นที่การใช้ท่าทางที่อ่อนช้อย งดงาม ผสานกับลีลาการร่ายรำที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ซึ่งเป็นการแสดงที่ผสมผสานระหว่างศิลปะการแสดงพื้นบ้านของภาคใต้อย่างการโขน หนังตะลุง และลิเก โดยมีการนำเอาความเชื่อเรื่องผีหรือเทวดามาเป็นแกนหลักในการเล่าเรื่อง

ประวัติความเป็นมา

โนรา เฉวง มีประวัติความเป็นมายาวนานกว่า 200 ปี โดยมีรากฐานมาจากการแสดงของชาวชวาที่เดินทางเข้ามาตั้งถิ่นฐานในบริเวณจังหวัดสุราษฎร์ธานี ซึ่งได้รับอิทธิพลจากศิลปะการแสดงพื้นบ้านของชาวไทยมุสลิมในแถบจังหวัดนครศรีธรรมราช ครั้นเมื่อมีการสถาปนากรุงธนบุรีในปี พ.ศ. 2310 ก็ได้มีการนำเอาโนรา เฉวง จากสุราษฎร์ธานีเข้ามาแสดงในพระราชวัง โดยมีการปรับปรุงท่ารำและดนตรีให้มีความงดงามยิ่งขึ้น

ลักษณะเด่น

โนรา เฉวง มีลักษณะเด่นที่ท่ารำอันอ่อนช้อย งดงาม มีท่ารำพื้นฐาน 7 ท่า และท่าประยุกต์อีกกว่า 100 ท่า โดยจะใช้การขยับแขน ขา ลำตัว และคอ เพื่อเล่าเรื่องราวต่างๆ มีการใช้เครื่องดนตรีประกอบการแสดง ได้แก่ กลองทับ กลองแขก โหม่ง ฉิ่ง ฉาบ โดยจะมีผู้ร้องนำเรียกว่า "หมอโนรา" และมีผู้รำประกอบเรียกว่า "ลูกคู่"

การแต่งกาย

ผู้แสดงโนรา เฉวง จะแต่งกายด้วยชุดที่มีสีสันสดใส โดยผู้ชายจะนุ่งโสร่งไหมลายดอกหรือผ้าปาเต๊ะ และสวมเสื้อแขนยาว ส่วนผู้หญิงจะนุ่งโสร่งไหมลายดอกหรือผ้าปาเต๊ะ และสวมเสื้อแขนยาวแบบรัดรูป และประดับด้วยเครื่องประดับต่างๆ เช่น กำไล สร้อยคอ ต่างหู

การแสดง

การแสดงโนรา เฉวง จะประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ได้แก่

• การร้อง: หมอโนราจะเป็นผู้ร้องนำด้วยภาษาใต้ โดยจะมีลูกคู่คอยขับเสภาด้วยบทกลอน
• การรำ: ลูกคู่จะร่ายรำประกอบการร้อง โดยจะมีท่ารำพื้นฐาน 7 ท่า และท่าประยุกต์อีกกว่า 100 ท่า
• การเล่นดนตรี: ผู้เล่นดนตรีจะบรรเลงดนตรีประกอบการแสดง โดยจะใช้เครื่องดนตรีได้แก่ กลองทับ กลองแขก โหม่ง ฉิ่ง ฉาบ

ประเภทโนรา เฉวง

โนรา เฉวง สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่

• โนราเอก: เป็นโนราที่มีรูปแบบการแสดงที่เป็นทางการและมีระเบียบแบบแผนมากที่สุด
• โนราสามัญ: เป็นโนราที่มีรูปแบบการแสดงที่เป็นกันเองและมีลักษณะที่อิสระกว่าโนราเอก

ความสำคัญ

โนรา เฉวง เป็นศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรมและเป็นเอกลักษณ์ของภาคใต้ โดยมีการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นเพื่อรักษามรดกทางวัฒนธรรมให้คงอยู่ ทั้งนี้ โนรา เฉวง ยังมีบทบาทสำคัญในด้านการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจของจังหวัดสุราษฎร์ธานีอีกด้วย

บทบาทของภาครัฐในการส่งเสริมโนรา เฉวง

ภาครัฐมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมและอนุรักษ์โนรา เฉวง โดยมีการจัดทำโครงการต่างๆ เช่น

• โครงการพัฒนาและเผยแพร่การแสดงโนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและเผยแพร่การแสดงโนรา เฉวง ให้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายทั้งในระดับประเทศและนานาชาติ โดยมีการจัดการฝึกอบรมให้กับผู้แสดงโนรา เฉวง และการจัดการแสดงในโอกาสต่างๆ
• โครงการจัดตั้งศูนย์โนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดตั้งศูนย์กลางในการรวบรวม จัดเก็บ และเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับโนรา เฉวง ทั้งนี้ ศูนย์แห่งนี้ยังทำหน้าที่เป็นสถานที่ฝึกอบรมให้กับผู้แสดงโนรา เฉวง อีกด้วย
• โครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโนรา เฉวง โดยมีการจัดกิจกรรมต่างๆ เช่น การจัดแสดงโนรา เฉวง การจัดนำเที่ยวสถานที่ที่เกี่ยวข้องกับโนรา เฉวง และการจัดทำสื่อประชาสัมพันธ์ต่างๆ

บทบาทของภาคเอกชนในการส่งเสริมโนรา เฉวง

ภาคเอกชนมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมและอนุรักษ์โนรา เฉวง โดยมีการจัดทำโครงการต่างๆ เช่น

• โครงการพัฒนาและเผยแพร่การแสดงโนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและเผยแพร่การแสดงโนรา เฉวง ให้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายทั้งในระดับประเทศและนานาชาติ โดยมีการจัดการฝึกอบรมให้กับผู้แสดงโนรา เฉวง และการจัดการแสดงในโอกาสต่างๆ
• โครงการจัดตั้งศูนย์โนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดตั้งศูนย์กลางในการรวบรวม จัดเก็บ และเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับโนรา เฉวง ทั้งนี้ ศูนย์แห่งนี้ยังทำหน้าที่เป็นสถานที่ฝึกอบรมให้กับผู้แสดงโนรา เฉวง อีกด้วย
• โครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโนรา เฉวง โดยมีการจัดกิจกรรมต่างๆ เช่น การจัดแสดงโนรา เฉวง การจัดนำเที่ยวสถานที่ที่เกี่ยวข้องกับโนรา เฉวง และการจัดทำสื่อประชาสัมพันธ์ต่างๆ

การอนุรักษ์โนรา เฉวง

การอนุรักษ์โนรา เฉวง เป็นเรื่องที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก โดยมีหลายหน่วยงานที่ร่วมมือกันในการอนุรักษ์และส่งเสริมการแสดงโนรา เฉวง เช่น กระทรวงวัฒนธรรม กรมศิลปากร และจังหวัดสุราษฎร์ธานี ทั้งนี้ มีการจัดทำโครงการต่างๆ เพื่ออนุรักษ์โนรา เฉวง เช่น

• โครงการจัดตั้งศูนย์โนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดตั้งศูนย์กลางในการรวบรวม จัดเก็บ และเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับโนรา เฉวง ทั้งนี้ ศูนย์แห่งนี้ยังทำหน้าที่เป็นสถานที่ฝึกอบรมให้กับผู้แสดงโนรา เฉวง อีกด้วย
• โครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโนรา เฉวง โดยมีการจัดกิจกรรมต่างๆ เช่น การจัดแสดงโนรา เฉวง การจัดนำเที่ยวสถานที่ที่เกี่ยวข้องกับโนรา เฉวง และการจัดทำสื่อประชาสัมพันธ์ต่างๆ
• โครงการจัดทำสารคดีเกี่ยวกับโนรา เฉวง: โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดทำสารคดีเกี่ยวกับโนรา เฉวง เพื่อเผยแพร่ให้ประชาชนทั่วไปได้รับรู้ถึงความสำคัญของการอนุรักษ์โนรา เฉวง

โนรา เฉวง ในปัจจุบัน

โนรา เฉวง ในปัจจุบันยังคงได้รับความนิยมและมีการแสดงอยู่ทั่วไปในภาคใต้ โดยมีการปรับปรุงและพัฒนาให้มีความเหมาะสมกับยุคสมัย ทั้งนี้ ยังมีการนำโนรา เฉวง ไปผสมผสานกับการแสดงอื่นๆ เช่น ละคร และภาพยนตร์ เพื่อให้เข้าถึงกลุ่ม