ทรงผนวช 2499: จุดเปลี่ยนประวัติศาสตร์ชาติไทย

บทนำ

ในปี พ.ศ. 2499 ประเทศไทยได้ประสบกับเหตุการณ์สำคัญที่สร้างความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ให้แก่สังคมและวัฒนธรรมไทย นั่นคือ ทรงผนวช 2499 เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงสละราชสมบัติเพื่อทรงผนวชเป็นพระภิกษุเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2499

เหตุการณ์นี้ส่งผลสะเทือนไปทั่วทั้งแผ่นดิน และได้กลายเป็นจุดเปลี่ยนทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญยิ่งบทหนึ่งของประเทศไทย

เหตุผลที่ทรงผนวช

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงผนวชตามพระราชปณิธานที่พระราชทานไว้ตั้งแต่เมื่อครั้งยังทรงพระเยาว์ โดยมีเหตุผลสำคัญ 3 ประการ ได้แก่

• เพื่อศึกษาพระธรรมวินัย พระองค์ทรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนามาตั้งแต่ทรงพระเยาว์ และทรงปรารถนาที่จะศึกษาพระธรรมวินัยให้ลึกซึ้งเพื่อนำมาเผยแผ่ให้แก่พสกนิกร
• เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อพระชนกชนนี พระองค์ทรงซาบซึ้งในพระคุณของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศรอดุลยเดชบรมนาถบพิตร และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ที่ได้ทรงเลี้ยงดูและอบรมสั่งสอนพระองค์มาเป็นอย่างดี
• เพื่อเป็นตัวอย่างแก่ปวงชนชาวไทย พระองค์ทรงปรารถนาที่จะเป็นแบบอย่างที่ดีให้แก่พสกนิกร โดยแสดงให้เห็นว่าแม้ผู้ที่อยู่ในฐานะสูงส่งก็สามารถละวางสิ่งยึดติดทางโลกและบำเพ็ญตนในทางธรรมได้

ผลกระทบของการทรงผนวช

การทรงผนวชของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมีผลกระทบอย่างกว้างขวางทั้งในด้านสังคม วัฒนธรรม และการเมือง

ผลกระทบทางสังคม

• ส่งเสริมพระพุทธศาสนา การทรงผนวชของพระองค์ทรงช่วยเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้แพร่หลายยิ่งขึ้น และทำให้ปวงชนชาวไทยหันมาสนใจและศึกษาพระธรรมวินัยกันมากขึ้น
• สร้างความสามัคคีในชาติ การทรงผนวชของพระองค์ทรงช่วยสร้างความสามัคคีในหมู่พสกนิกร เนื่องจากทุกคนต่างร่วมใจกันสวดมนต์ภาวนาให้พระองค์ทรงมีพระพลานามัยที่สมบูรณ์แข็งแรง และขอให้พระองค์ทรงผนวชอยู่เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรของชาติบ้านเมือง
• ยกระดับคุณธรรมจริยธรรม การทรงผนวชของพระองค์ทรงช่วยยกระดับคุณธรรมจริยธรรมของคนไทย ทำให้คนไทยหันมาสนใจปฏิบัติธรรมและดำเนินชีวิตตามหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนามากขึ้น

ผลกระทบทางวัฒนธรรม

• ฟื้นฟูประเพณีอันดีงาม การทรงผนวชของพระองค์ทรงช่วยฟื้นฟูประเพณีอันดีงามของไทยเรื่องการบวชเรียน ทำให้คนไทยหันมาสนใจการบวชเรียนกันมากขึ้น
• ส่งเสริมศิลปะและวัฒนธรรมไทย การทรงผนวชของพระองค์ทรงช่วยส่งเสริมศิลปะและวัฒนธรรมไทย เช่น การพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดงานประกวดพระพุทธรูปและพระเครื่อง ทำให้ศิลปินและช่างฝีมือหันมาสร้างสรรค์งานศิลปะที่มีคุณค่ามากยิ่งขึ้น
• สร้างมรดกทางวัฒนธรรม การทรงผนวชของพระองค์ทรงกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าของไทย และยังคงเป็นแบบอย่างที่ดีให้แก่พสกนิกรรุ่นหลังสืบต่อไป

ผลกระทบทางการเมือง

• สร้างความมั่นคงให้แก่ชาติ การทรงผนวชของพระองค์ทรงช่วยสร้างความมั่นคงให้แก่ชาติ เนื่องจากเป็นการแสดงให้เห็นว่าพระองค์ทรงไม่ทรงยึดติดในอำนาจและทรัพย์สมบัติ และทรงห่วงใยในความสุขของปวงชนชาวไทยเป็นสำคัญ
• เป็นที่พึ่งทางใจของประชาชน การทรงผนวชของพระองค์ทรงเป็นที่พึ่งทางใจของประชาชนในยามที่ประเทศชาติประสบปัญหา ทำให้ประชาชนมีความหวังและความศรัทธาว่าพระองค์ทรงจะนำพาประเทศไทยไปสู่ความร่มเย็นเป็นสุข
• ช่วยเสริมสร้างระบอบประชาธิปไตย การทรงผนวชของพระองค์ทรงช่วยเสริมสร้างระบอบประชาธิปไตยของไทย เนื่องจากเป็นการแสดงให้เห็นว่าพระองค์ทรงเคารพในสิทธิและเสรีภาพของประชาชน และทรงปรารถนาให้ประชาชนมีสิทธิมีเสียงในการปกครองบ้านเมืองของตนเอง

พระราชกรณียกิจในระหว่างที่ทรงผนวช

ตลอดระยะเวลาที่ทรงผนวช พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจที่เป็นประโยชน์ต่อชาติบ้านเมืองและพสกนิกรชาวไทยอย่างมากมาย เช่น

• ทรงศึกษาพระธรรมวินัยอย่างลึกซึ้ง พระองค์ทรงศึกษาพระธรรมวินัยจากพระอาจารย์ผู้ทรงคุณวุฒิหลายรูป และทรงปฏิบัติธรรมจนได้บรรลุธรรมชั้นสูง
• ทรงเผยแผ่พระพุทธศาสนา พระองค์ทรงแสดงพระธรรมเทศนาและทรงเขียนหนังสือเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ทรงก่อตั้งมูลนิธิช่วยเหลือผู้ยากไร้ และทรงสร้างวัดขึ้นหลายแห่ง
• ทรงพัฒนาชนบท พระองค์ทรงริเริ่มโครงการพัฒนาชนบทและโครงการต่างๆ มากมาย เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรและประชาชนในชนบท เช่น โครงการแก้มลิง โครงการชั่งหัวมัน และโครงการธนาคารแผ่นดิน

การลาผนวชและผลกระทบ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงลาผนวชเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2500 หลังจากที่ทรงผนวชมาเป็นเวลา 9 เดือน การลาผนวชของพระองค์ทรงสร้างความปลาบปลื้มยินดีให้แก่พสกนิกรทั้งประเทศ และส่งผลกระทบในด้านต่างๆ ดังนี้

• สร้างความมั่นใจให้แก่ประชาชน การลาผนวชของพระองค์ทรงสร้างความมั่นใจให้แก่ประชาชนว่าพระองค์ทรงมีพระพลานามัยที่แข็งแรง และทรงพร้อมที่จะกลับมาปกครองบ้านเมืองอีกครั้ง
• นำพาประเทศชาติสู่ความเจริญ หลังจากที่ทรงลาผนวชแล้ว พระองค์ทรงนำพาประเทศไทยเข้าสู่ยุคแห่งความเจริญรุ่งเรือง โดยทรงริเริ่มโครงการพัฒนาต่างๆ มากมาย และทรงเป็นที่เคารพยกย่องจากผู้นำประเทศและประชาคมระหว่างประเทศ
• ทรงเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนไทย พระองค์ทรงเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนไทยมาโดยตลอด และทรงเป็นที่เคารพสักการะของพสกนิกรทั้งประเทศ

บทสรุป

การทรงผนวช 2499 เป็นเหตุการณ์สำคัญที่สร้างความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ให้แก่สังคม วัฒนธรรม และการเมืองของประเทศไทย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงผนวชด้วยเหตุผลที่สูงส่ง และทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจที่เป็นประโยชน์ต่อชาติบ้านเมืองอย่างมากมาย การทรงผนวชของพระองค์ทรงเป็นตัวอย่างที่ดีให้แก่พสกนิกรทั้งประเทศ และทรงเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนไทยมาโดยตลอด

ข้อมูลอ้างอิง

1. สำนักราชเลขธิการ. (2549). บันทึกพระราชกรณียกิจทรงผนวช. กรุงเทพฯ: สำนักราชเลขธิการ.
2. หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช. (2549). ทรงผนวช 2499. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน.
3. สุขุม นวลสกุล. (2549). พระราชกร